Geachte lezer,
Varian heeft de samenwerking met klanten hoog in ’t vaandel staan. Daarbij hoort wat ons betreft ook het delen en uitwisselen van ervaringen. De ervaringen van klanten en de laatste innovaties en ontwikkelingen vanuit Varian komen in deze nieuwsbrief samen. Wilt u hier ook iets in kwijt? Neem dan contact op met Niels Wijdogen, Managing Director Varian Nederland: [email protected] of mobiel: +31 6-11 10 98 21.

Niels Wijdogen‘De facilitering van de zorgprofessional is onontbeerlijk voor patiëntgerichte zorg’

Niels Wijdogen, Managing Director Varian Nederland

De beste uitkomsten voor de patiënt. Dat is de kern van patiëntgerichte - waardegedreven zorg. Hiervoor is het noodzakelijk om te weten welke zorg de beste uitkomsten geeft, welke uitkomst bij de patiënt past, en hoe je deze kennis en informatie ophaalt en toepast in het reguliere zorgproces.

Met de toenemende druk op de zorg door een nieuwe golf van covid-19-besmettingen en, parallel hieraan, het enorme personeelstekort wordt dit steeds uitdagender.

In de Volkskrant van zaterdag 12 november (katern Nieuws en Achtergrond “Waarom de ic’s niet meer kunnen: reconstructie van een vastgelopen arbeidsmarkt”) stelt geïnterviewde Doekle Terpstra (van de commissie Werken in de Zorg):

“Jarenlang was het heersende mantra in de zorg: de patiënt staat centraal. ‘Daarin hebben we een grote strategische fout gemaakt’, zegt Terpstra, en het is tijd voor een paradigmaverandering. ‘We moeten de zorg inrichten vanuit de autonomie van de zorgprofessional. Niet: wat betekent dit voor oma? Maar: wat betekent dit voor de zorgmedewerker? Pas dan kan die zorgprofessional oma de beste zorg leveren.”

“Een interessante invalshoek en “een waarheid als een koe”; pas als we de zorgmedewerker voldoende faciliteren kan hij of zij de beste zorg leveren. Faciliteren in de vorm van het leveren van innovatieve oplossingen die de zorgprofessional ondersteunen en hem/haar de mogelijkheid bieden om zich te ontwikkelen. Om zo daadwerkelijk patiëntgerichte - waardegedreven zorg te leveren.”

“Met de samenvoeging van de oplossingen van Varian en Siemens Healthineers beschikken wij als organisatie nu over een uniek, sterk geïntegreerd portfolio dat de volledige keten van patiëntzorg beslaat: van diagnostiek, therapie tot aan herstel. Hiermee zijn we in staat zorgprofessionals toegang tot de meest innovatieve beeldvormende diagnostiek, laboratoriumdiagnostiek en radiotherapie te bieden.”

“In deze nieuwsbrief delen onze klanten hun inzichten over en ervaringen met de laatste innovaties op het gebied van radiotherapie. Welke waarde leveren de oplossingen voor patiëntenzorg in het algemeen en voor henzelf, als zorgprofessional, in het bijzonder?”

Instituut Verbeeten investeert in waardegedreven zorg

2194_Verbeeten_Afbeelding1.png

Instituut Verbeeten, bekend van haar medisch specialistische zorg op het gebied van Radiotherapie (bestraling van doorgaans kwaadaardige aandoeningen) en Nucleaire Geneeskunde (onderzoek en behandeling met behulp van radioactieve stoffen) heeft nieuwe bestralingstoestellen van Varian aangeschaft.

De versnellers zorgen voor een kortere behandelduur in vergelijking met de vorige systemen, waarbij nog gerichter bestraald kan worden, zodat de patiënt nog minder kans heeft op bijwerkingen. Dankzij de verkorte behandelingen kunnen er bovendien meer patiënten bestraald worden. 

Met de aankoop van de nieuwe versnellers geeft Instituut Verbeeten een effectieve invulling aan haar missie van waardegedreven zorg: de nieuwe versnellers zorgen voor kortere en patiëntvriendelijkere behandelingen. 

Er zijn bijvoorbeeld geen vrij beweegbare onderdelen meer rondom de patiënt waardoor sneller, in slechts 17 seconden, een CBCT-beeld gemaakt kan worden, met een hoge beeldkwaliteit. Ter vergelijking: het maken van een CBCT-beeld duurt op de huidige C-arm gebaseerde toestellen gemiddeld 60 seconden. Op basis van dit CBCT-beeld wordt de patiŃ‘nt in de juiste positie gebracht voor de bestraling.

Theo Veninga, Radiotherapeut-oncoloog bij Instituut Verbeeten:

“Elke patiënt met kanker verdient de beste behandeling. Het is voor onze patiënten geweldig dat wij met deze nieuwe technologie de bestraling nog nauwkeuriger kunnen toepassen, en, in de meeste gevallen, het behandeltraject korter en nóg effectiever maken.”

Dankzij de nieuwe versnellers kan Instituut Verbeeten verder innoveren op het gebied van adaptieve radiotherapie en oppervlaktescanning. 

Adaptieve radiotherapie houdt in dat de bestraling iedere behandeling aangepast wordt aan de anatomie van de patiënt. Zo kan binnen enkele minuten een nieuw bestralingsplan gemaakt worden, volledig aangepast aan de ligging van de tumor en de omliggende organen van de patiënt op dat moment. De tumor kan iedere dag net iets anders liggen, bijvoorbeeld door een volle of lege blaas. Zo is de bestraling nog nauwkeuriger en worden gezonde organen beter gespaard, wat zorgt voor minder bijwerkingen. 

Niels Wijdogen, Managing Director Varian Medical Systems Nederland:

“Adaptieve Radiotherapie is één van de belangrijkste ontwikkelen in de Radiotherapie. Mijn verwachting is dat deze vorm van behandeling uiteindelijk zal uitgroeien tot de nieuwe standaard.”

Bij oppervlaktescanning wordt, met behulp van speciale camera’s, de patiënt voor de bestraling in dezelfde houding gelegd als tijdens de CT-scan. Voor oppervlaktescanning wordt reeds gebruik gemaakt van het IDENTIFY™ systeem van Varian, wat ook op de nieuwe toestellen goed werkt. Tijdens de bestraling wordt de beweging - en voor bepaalde behandelingen ook de ademhaling - van de patiënt gecontroleerd. In het verleden dienden bij de patient tatoeagepuntjes als herkenningspunten voor de ligpositie te worden aangebracht. Met de oppervlaktescanning functie van IDENTIFY is dit niet meer nodig. Een mooi voorbeeld van een waardetoevoegende innovatie. 

Meer weten over IDENTIFY? Bekijk hier de video

Erasmus MC kiest voor Ethos therapy

Sinds kort mogen wij het Erasmus MC ook tot onze klantportfolio rekenen. Erasmus heeft met Varian een overeenkomst gesloten voor de levering van 4 Ethos® therapy oplossingen. Met deze oplossingen kunnen zowel IGRT- als online adaptieve behandelingen voor grote groepen patiënten worden uitgevoerd. De uitstekende CBCT beeldkwaliteit en geïntegreerde workflow om patiënten in een regulier tijdsslot adaptief te kunnen behandelen lagen ten grondslag aan de keuze voor Ethos therapy.

Bij adaptieve therapie wordt de bestraling bij iedere behandeling aangepast aan de anatomie van een patiënt en de exacte plek van de tumor. Een tumor kan - bijvoorbeeld door een volle of lege blaas - iedere dag net anders liggen. Met deze nieuwe ontwikkeling kan de tumor nog preciezer bestraald worden en het omliggende weefsel zodanig gespaard worden dat de bijwerkingen voor de patiënt geminimaliseerd worden. Deze nieuwe bestralingstechnologie stelt medisch specialisten in staat de bestraling dagelijks aan te passen voor patiënten die dat nodig hebben. 


Initial Scheduled Plan vs Adaptive Intelligence

Ethos





Online adaptief bestralen met kunstmatige intelligentie

Met behulp van online adaptief bestralen kan nauwkeuriger worden bestraald met minder stralingslast op omliggende organen. In het Medisch Spectrum Twente (MST) wordt online adaptieve bestraling met Ethos® therapy sinds 2020 toegepast. Radiotherapeut-oncologen drs. Elisabeth de Wit en drs. Eveline Koiter vertellen over hun praktijkervaringen met onze apparatuur bij respectievelijk prostaatcarcinoom en gynaecologische tumoren:

Online adaptief bestralen met kunstmatige intelligentie; Nederlands Tijdschrift voor Oncologie, Jaargang 18, Man/Vrouw Special, juni 2021

Note: Neither participants of nor MST have been compensated for their contribution. However, MST is part of Varian’s reference site program and MST receives compensation for these services.

 Varian Noona

Meer efficiëntie

Omdat noona handmatige processen overneemt en digitaliseert, moet het gebruik in de praktijk leiden tot meer efficiëntie. ‘Noona zorgt zeker voor tijdswinst’, geeft Tom aan. ‘Ik denk dat noona door de arts nóg beter gebruikt kan worden. Je hebt immers bij de hand hoe het met de patiënt gaat, dus je kunt meteen to-the-point vragen stellen.’ Een handige functionaliteit is ook de koppeling vanuit noona met het EPD. Feitelijk heb je dus alles bij de hand’, zegt Tom. ‘Bovendien geeft het patiënten een goed gevoel dat de arts op de hoogte is van eventuele klachten. Dat maakt het extra persoonlijk en betrokken’. 


Alles volledig geautomatiseerd

‘Wat daarnaast een groot voordeel is, is de opvolging van de verschillende vervolgvragenlijsten. Patiënten krijgen een vragenlijst bij de start, na 6 weken, 3 maanden, 6 maanden en 1 jaar. Daar hoeven we niet meer naar om te kijken omdat dit volledig is geautomatiseerd.’ Tom geeft ook aan dat ook de response is verhoogd dankzij noona. ‘Ik denk dat dit komt door de reminders per e-mail. Ik denk toch dat dat goed werkt, bij een papieren vragenlijst is de kans groot dat de patient deze weglegt en er vervolgens niet meer naar omkijkt. Wellicht voelt de patient ook een zekere druk door die reminders. Een feit is dat de response nu hoger is dan tijdens de papieren uitkomstenregistratie.’ 


Meer weten over de noona software applicatie? Bekijk hier de video

Note: Neither participants of nor ZRTI have been compensated for their contribution.


De patiënt centraal: ZRTI deelt haar ervaringen met noona 

Medio 2020 is het Zuidwest Radiotherapeutisch Instituut (ZRTI) gestart met de noona® software applicatie voor de digitalisering van de uitkomstenregistratie. We zijn benieuwd naar de ervaringen tot nu toe en gaan in gesprek met Tom Harthoorn, medisch beeldvormings- en bestralingsdeskundige (MBB’er) bij het ZRTI. Tom is projectlid van de werkgroep noona bij het ZRTI en betrokken bij de implementatie van de software applicatie.

Op de vraag hoe het ZRTI tot de keuze voor noona is gekomen, geeft Tom aan: ‘We oriënteerden ons op een tool voor uitkomstenregistratie en op dat moment kwam Varian met noona op de markt. We vonden dat meteen een interessante applicatie. Na een demo brachten we als projectgroep een positief advies uit en daarmee was de start van de implementatie van noona een feit’.  


Als eerste heeft het ZRTI gekozen voor implementatie bij prostaatkankerpatienten. ‘Dat proces is gestart met het schrijven van een helder protocol voor onze voorlichtingslaboranten’, vertelt Tom. ‘Over het algemeen zijn prostaatkankerpatienten iets oudere patiënten, die niet altijd digitaal vaardig zijn. Daarom vragen we in de informatieflyer of patiënten hun mobiele telefoon meenemen naar het consult. De voorlichtingslaborant installeert dan samen met de patiënt de app en het account van de patient wordt geactiveerd’. 


Geleidelijke implementatie

De implementatie van noona is geleidelijk gegaan, waarbij papieren en digitale vragenlijsten een tijdlang naast elkaar bestonden. Net naar gelang de voorkeur van de patient zelf. ‘Uiteindelijk bleek dat te tijdrovend, omdat de papieren vragenlijsten ook weer handmatig ingevoerd moesten worden. Dat is ook foutgevoelig’ geeft Tom aan. ‘Dat was niet het doel van noona, dus besloten we over te gaan op volledig digitaal. Uiteindelijk bleek dit voor de workload beter. Nadeel is dat de patiëntengroep die gemiddeld echt wat ouder is en om die reden niet digitaal vaardig is, wordt uitgesloten. Er is nog een generatie die digitaal toch nog echt lastig vindt’, aldus Tom. ‘We geven dan de tip om hulp te vragen van bijvoorbeeld zoon of dochter, maar omdat er ook vragen in zitten over seksualiteit die zodanig privé zijn, is er enige terughoudendheid. Dat is natuurlijk heel logisch’. 


Sympton-managment in noona

Op de vraag of het ZRTI binnenkort actiever gebruik maakt van de functionaliteit ‘sympton-management’ geeft Tom aan: ‘We zijn daar eigenlijk nog niet helemaal klaar voor. Dit heeft namelijk ook consequenties voor de logistiek. Er komt dan een melding van de patiënt binnen en dat betekent je dit ook zou moeten opvolgen. Dat betekent dat iemand dit continu moet gaan monitoren, zeker als het daarbij gaat om een melding van ernstige klachten’. Op dit moment krijgen patiënten het bericht dat de melding niet actief gelezen wordt en dat ze bij ernstige klachten de huisarts of arts moeten bellen. ‘Momenteel kopiëren we dit naar het EPD en stellen de arts op de hoogte als het gaat om echt ernstige klachten. Gelukkig kwam een ernstige klacht tot nu toe nog niet zo vaak voor’.

‘Het geeft patiënten een goed gevoel dat de arts op de hoogte is van eventuele klachten. Dat maakt het extra persoonlijk en betrokken.’


Tom Harthoorn, medisch beeldvormings- en bestralingsdeskundige (MBB’er) ZRTI

Daarnaast is de dagboekfunctie van noona een soort naslagwerk voor de patiënt. ‘Het is als het ware een soort kladblok’ zegt Tom. ‘Op het moment dat een patiënt veel klachten ervaart, kan dat meteen worden ingevoerd, je hebt immers altijd je telefoon bij de hand. Ook vragen kunnen patiënten meteen noteren, dan hebben ze dit paraat voor het komende consult.’ 

De nieuwe rol van MBB’ers bij online adaptief bestralen

Dennis Daal en Liselotte ten Asbroek zijn beide senior bestralingsdeskundigen bij Medisch Spectrum Twente. Beide zijn vanaf dag één betrokken geweest bij de implementatie van de Ethos® therapy binnen de afdeling radiotherapie van het MST. Als senior bestralingsdeskundigen hebben zij zich toegelegd op de (veranderende) rol van de MBB’er bij het online adaptief bestralen. Zo hebben zij een trainingsprogramma opgezet voor de MBB’ers die zich hierin willen specialiseren. In hoeverre heeft de komst van online adaptief behandelen met de Ethos therapy van Varian hun werk veranderd?

‘Ons werk op het bestralingstoestel is uitdagender geworden en we hebben meer verantwoordelijkheden’, geeft Dennis aan. ‘Taken die vroeger eenmalig door de arts gedaan werden, zoals het intekenen van kritische organen en het doelgebied, moeten nu iedere dag opnieuw worden uitgevoerd. Wij als MBB’ers doen dat nu grotendeels zelf, de arts controleert de intekening en geeft tips hoe het beter zou kunnen. Doordat Ethos therapy gebruik maakt van artificial intelligence, wordt de MBB’er ondersteunt bij het intekenen van deze organen. Dankzij slimme algoritmes doet het toestel hierin als het ware een voorstel, die is vaak al erg nauwkeurig. Zo is het mogelijk dat deze taak naar de MBB’er verschuift. Dat is een directe tijdswinst voor de arts, vroeger deed de arts dit namelijk volledig zelf’

Training richt zich ook op de planning

‘Ethos therapy maakt altijd twee bestralingsplannen’, geeft Liselotte aan. ‘Het eerste is je originele plan, dat je vooraf gemaakt hebt op je plannings CT, geprojecteerd op de huidige anatomie. Daarnaast maakt Ethos een nieuw plan aan de hand van vooraf gestelde eisen. Iedere dag maakt de MBB’er op de versneller de keuze met welk plan die dag bestraald gaat worden.

Het is daarom ook van belang dat de MBB’er voldoende kennis heeft om deze keuze te kunnen maken. Daarom is een tweede deel van ons trainingsprogramma gericht op de planning’, aldus Liselotte. Daarnaast geeft zij aan: ‘Ook de beslissing of we doorgaan met behandelen bij ligt nu meer bij ons, dankzij de trainingen. Wij kunnen zien of er afwijkingen zijn en kunnen zelf het moment bepalen dat er een klinisch fysicus of arts moet mee gaan kijken omdat er te veel wordt afgeweken van het oorspronkelijke plan. Wanneer we op de controle CBCT een kleine afwijking zien, bijvoorbeeld door lucht in het rectum of door ontspanning, kunnen we beslissen om een tafelverplaatsing uit te voeren. Bij grotere afwijkingen komt het voor dat we de behandeling even uitstellen en de patiënt van tafel halen.

‘We vinden het wel mooi om aan de rest van Nederland en Europa te laten zien wat het kan opleveren als je bereid bent om taken te laten verschuiven naar MBB’ers dankzij innovaties als Ethos therapy.’


Dennis Daal – Bestralingsdeskundige Medisch Spectrum Twente

Het werk blijft interessant dankzij innovaties

Dennis doet het werk van de MBB’er al 15 jaar. Hij geeft aan dat hij het een goede ontwikkeling vindt dat taken verschuiven dankzij innovaties. ‘Dat houdt het werk inhoudelijk en interessant’. Liselotte geeft daarbij aan ‘Je zou misschien denken dat het werk saaier wordt doordat het toestel zoveel van je overneemt en je alleen een paar knopjes hoeft in te drukken, maar het tegendeel is waar. Juist die innovaties hebben er toe geleid dat het werk afwisselend blijft.’ Andere voordelen van innovaties als Ethos therapy voor het werk van de MBB’er is de toegenomen gebruikersvriendelijkheid. ‘Ik had niet verwacht dat door het weglaten van simpele handelingen je zoveel tijd extra zou hebben’ geeft Dennis aan. ‘Die kan je nu aan de patiënt besteden. Op het moment dat we klaar zijn met de behandeling, kan een collega door middel van de ‘unload-knop’ de tafel uitschuiven. Daardoor kan je eigenlijk meteen na de behandeling met de patient in gesprek gaan, omdat je geen andere handelingen hoeft uit te voeren. De patiënt heeft vaak vragen na de behandeling, daarom is die tijd heel waardevol. Ook doordat het toestel minder lawaai maakt, kan je beter met de patiënt in gesprek.

Wat gaat de toekomst brengen?

Op de vraag wat zij nog verwachten ten aanzien van de uitbreiding naar andere behandelgebieden geeft Liselotte aan: ‘We staan op het punt om uit te breiden naar de blaas, eerst bij de mannen. Omdat we prostaatkanker al online adaptief bestraalden, is er geen nieuwe training op anatomie nodig. Dat is wel het geval als we na de zomer uitbreiden naar gyneacologie en vrouwelijke patiënten met blaaskanker. Dan zal in de training ook ingegaan worden op de vrouwelijke anatomie. En het eind van dit jaar hopen we te kunnen starten met de rectumpatiënten. De voorbereidingen hierop starten na de zomer. Als alle bekkenindicaties adaptief bestraald worden is het wachten op de zogenoemde gating-update. Zodra deze geïnstalleerd is kunnen we starten met de voorbereidingen op het online adaptief bestralen van de longkanker patiënten.’

Vertrouwen is essentieel bij taakverschuiving

‘Dennis en Liselotte geven aan dat een standaard trainingsprogramma voor online adaptief bestralen best lastig is. ‘Er zijn verschillen in opleiding van de MBB’er per land. Daarnaast is het erg afhankelijk van hoeveel vrijheid en ruimte je van de radiotherapeuten krijgt om je taken uit te breiden. MST is een klein insituut waar veel vertrouwen is om taken uit handen te geven. Daar plukken wij de vruchten van. Dat betekent alleen niet dat dat overal zo gaat’, geeft Dennis aan. ‘We vinden het wel mooi om aan de rest van Nederland en Europa te laten zien wat het kan opleveren als je bereid bent om taken te laten verschuiven naar MBB’ers dankzij innovaties als Ethos therapy’.

2003_2021-0225-Images-Landingspage-530x380px-3.png

‘Eén van de artsen waar Dennis en Liselotte intensief mee samenwerken, Drs. Elisabeth de Wit radiotherapeut-oncoloog zegt over de taakverschuiving het volgende: ‘Een uitdaging voor ons was om een deel van onze activiteiten, want dit was voorheen altijd voorbehouden aan de specialist, over te dragen. Je moet wel vertrouwen hebben in de capaciteiten van je stralingsdeskundigen. Bij controle bleken de intekeningen van de stralingsdeskundigen 100% overeen te komen met die van de radiotherapeut-oncoloog, dus het is min of meer bewezen dat zij - mits goed getraind en mits er goede protocollen zijn - het goed kunnen. Zonder hen en hun drijvende kracht was het helemaal niet mogelijk geweest.’

Meer weten over Ethos therapy? Bekijk hier de video

Note: Neither participants of nor MST have been compensated for their contribution. However, MST is part of Varian’s reference site program and MST receives compensation for these services.


Trainingsprogramma

‘Omdat online adaptief bestralen bij bepaalde behandelgebieden steeds vaker de standaard wordt, hebben Dennis en Liselotte een standaard trainingsprogramma voor MBB’ers opgezet. Zo worden MBB’ers goed voorbereid op de verschuivende taken bij online adaptief bestralen. Het trainingsprogramma bestaat uit een aantal onderdelen. Eén onderdeel bestaat uit klinische lessen over het te behandelen doelgebied. Tijdens dit deel van de training leert de MBB’er om zelfstandig de kritieke organen in te tekenen en het ingetekende CTV te beoordelen. Bij iedere nieuwe patiënt die een online adaptieve behandeling ondergaat, worden op de plannings-CT organen ingetekend door de MBB’er. De behandelend radiotherapeut-oncoloog controleert dit en geeft de MBB’er feedback. Door deze taak te verschuiven van arts naar de MBB-er, met bijbehorende feedback van arts naar MBB’er is enerzijds controle op de bekwaamheid van de MBB-er ingebouwd. Anderzijds blijft de MBB-er zo continu ontwikkelen.

Advanced adapters

‘Bij elk nieuw behandelgebied, wordt een dergelijke training opgezet. ‘Zo hebben we een training opgezet die gericht is op het uitvoeren van een online adaptieve bestralingsbehandeling van de prostaat. Wij hebben inmiddels 11 ‘advanced adapters’ die zijn gecertificeerd om dergelijke behandelingen uit te voeren’, geeft Dennis aan. ‘In dit trainingsprogramma moet je alle stappen van de behandeling succesvol hebben doorlopen. Deze training wordt steeds opnieuw opgezet voor elk nieuw behandelgebied, inclusief een onderdeel anatomie. We hebben een abstract voor de ESTRO ingediend, dat dit trainingsprogramma beschrijft: ‘CBCT-guided online adaptive radiotherapy: implementation of an RTT-led workflow’.